World Environment Day 2025 “มลพิษจากพลาสติก: กู้วิกฤตสู่วิถีรอด”

_{World Environment Day 2025}

_{“มลพิษจากพลาสติก: กู้วิกฤตสู่วิถีรอด”}

_{มลพิษจากพลาสติก (Plastic pollution) กลายเป็นหนึ่งในวิกฤตด้านสิ่งแวดล้อมที่รุนแรงที่สุดในศตวรรษที่ 21 โดยพลาสติกกลายเป็นส่วนหนึ่งของวิถีชีวิตและสังคมมนุษย์อย่างแยกไม่ออก องค์การสหประชาชาติ (UN) ได้คาดการณ์ว่า ปริมาณการผลิตพลาสติกใหม่ (Primary plastic) ในแต่ละปีสูงมากถึง 430 ล้านตันต่อปี โดยเฉพาะกลุ่มพลาสติกที่มีส่วนประกอบที่เป็นอันตรายต่อสิ่งแวดล้อม เช่น Polyvinyl chloride (PVC) Polystyrene (PS) ด้วยคุณสมบัติที่ไม่สามารถย่อยสลายได้ตามธรรมชาติ พลาสติกจึงก่อให้เกิดมลพิษที่ส่งผลกระทบต่อระบบนิเวศทั้งบนบกและในแหล่งน้ำอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้}

_{ขยะพลาสติกสามารถปนเปื้อนในสิ่งแวดล้อมได้ในทุกขั้นตอน ตั้งแต่กระบวนการผลิต การบริโภค ไปจนถึงการกำจัดของเสีย ตัวอย่างแหล่งที่มาของมลพิษจากพลาสติก ได้แก่ การรั่วไหลของเม็ดพลาสติกในระหว่างกระบวนการผลิตพลาสติก, การจัดการขยะที่ไม่เหมาะสม เช่น การรวบรวมขยะโดยปราศจากการกำจัดอย่างถูกวิธี หรือการทิ้งขยะไม่เป็นที่ และไม่ได้จัดเก็บในพื้นที่ที่มีระบบจัดการขยะมูลฝอย, การแตกตัวและเสื่อมสภาพจนกลายเป็นไมโครพลาสติก ฯลฯ ดังนั้น มลพิษจากพลาสติกจึงไม่ใช่เพียงแค่ปัญหาเรื่อง ‘ขยะ’ แต่เป็นภัยคุกคามความสมดุลของธรรมชาติ และสุขภาพของมนุษย์ ซึ่งต้องจัดการอย่างเร่งด่วนและเป็นระบบ}

_{ผลกระทบของมลพิษจากพลาสติก}

• _{ต่อสุขภาพ}

_{พลาสติกเกี่ยวข้องกับการใช้สารเคมีหลากหลายชนิด ซึ่งสามารถเข้าสู่ร่างกายมนุษย์ได้ผ่านการสูดดมและการดูดซึมทางผิวหนัง อาจสะสมอยู่ในอวัยวะต่าง ๆ ได้ โดยเฉพาะในรูปแบบของไมโครพลาสติก บางงานวิจัยชี้ให้เห็นถึงความเชื่อมโยงระหว่างไมโครพลาสติกกับความผิดปกติของระบบต่อมไร้ท่อ ระบบสืบพันธุ์ รวมถึงปัญหาด้านพัฒนาการ และอาจเพิ่มความเสี่ยงการเกิดโรคเรื้อรังอย่างโรคมะเร็งได้ด้วย}

• _{ต่อสภาพอากาศ}

_{กระบวนการผลิตพลาสติกเป็นหนึ่งในกระบวนการอุตสาหกรรมที่ใช้พลังงานมากที่สุดในโลก เช่น ในปี 2562 พลาสติกเป็นสาเหตุของการปล่อยก๊าซเรือนกระจกถึง 1.8 พันล้านตัน คิดเป็น 3.4% ของการปล่อยก๊าซเรือนกระจกรวมทั่วโลก โดยกว่า 90% ของการปล่อยก๊าซเหล่านี้มาจากการผลิตพลาสติกและการแปรรูปเชื้อเพลิงฟอสซิล}

• _{ต่อสัตว์ป่าและระบบนิเวศ}

_{ขยะพลาสติก โดยเฉพาะที่ปนเปื้อนในทะเล ส่งผลกระทบต่อสัตว์ป่ามากกว่า 800 สายพันธุ์ ซึ่งอาจพบพลาสติกเหล่านี้อยู่ในทางเดินอาหารของสัตว์ทะเลด้วย นอกจากนี้ ยังมีการประมาณว่า ในแต่ละปีนั้น ขยะพลาสติกปริมาณมากถึง 19-23 ล้านตันรั่วไหลเข้าสู่ระบบนิเวศทางน้ำ ในขณะเดียวกัน ไมโครพลาสติกก็สะสมอยู่ในดินจากแหล่งน้ำเสีย บ่อฝังกลบ และการเกษตรกรรมด้วยเช่นกัน} 

_{ในปัจจุบัน พลาสติกได้ฝังแน่นอยู่ในแทบทุกแง่มุมของชีวิตเรา ไม่ว่าจะเป็นบรรจุภัณฑ์ที่ใช้ ผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ วัสดุก่อสร้างเพื่อการอยู่อาศัย การเกษตรกรรม การประมง การแพทย์ อุตสาหกรรมสิ่งทอและแฟชั่น ไปจนถึงการท่องเที่ยวและการคมนาคม ทั้งหมดนี้ล้วนเป็นต้นทางของปัญหามลพิษจากพลาสติก ซึ่งหากไม่เร่งแก้ไข อาจนำไปสู่ผลกระทบที่ยากจะย้อนคืนได้}

_{เนื่องในวันสิ่งแวดล้อมโลกปี 2568 ภายใต้แนวคิด “Beat Plastic Pollution” ขอเชิญชวนทุกภาคส่วน ทั้งภาครัฐ ภาคอุตสาหกรรม และภาคประชาชน ร่วมมือกันอย่างจริงจัง เพื่อผลักดันนโยบายที่มีประสิทธิภาพ สนับสนุนนวัตกรรมที่ยั่งยืน และส่งเสริมการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการบริโภค เพื่อลดขยะพลาสติกอย่างเป็นระบบ ซึ่งจะเป็นพลังสำคัญในการบรรเทาผลกระทบจากมลพิษพลาสติก สร้างอนาคตที่สะอาด ปลอดภัย และยั่งยืนให้กับโลกและคนรุ่นต่อไป}

_{คำสำคัญเพิ่มเติม #WorldEnvironmentDay  #BeatPlasticPollution}

_{รายการอ้างอิง}

1. _{จักรี พิศาลพฤกษ์. สนธิสัญญาพลาสติกโลก มาตรการระหว่างประเทศกระทบภาคธุรกิจไทย. 2567. ศูนย์วิจัยกสิกรไทย.}

2. _{EPA. About Plastic Products and Plastic Pollution [Internet]. Washington (DC): United States Environmental Protection Agency; 2024 Nov 21 [cited 2025 Apr 1]. Available from: https://www.epa.gov/plastics/about-plastic-products-and-plastic-pollution}

3. _{UNEP. From Pollution to Solution: A global assessment of marine litter and plastic pollution. Nairobi: United Nations Environment Programme. 2021 146p.}

4. _{UNEP. Gameplan: It’s time to beat plastic pollution [Internet]. 2025 [cited 2025 Apr 1]. Available from: https://www.unep.org/beatpollution/beat-plastic-pollution/gameplan-it-is-time-to-beat-plastic-pollution} 

5. _{Geneva Environment Network. Plastics and Human Health | Plastics and the Environment Series [Internet]. 2025 Mar 19 [cited 2025 Apr 1]. Available from: https://www.genevaenvironmentnetwork.org/resources/updates/plastics-and-health/}