ระบบภูมิคุ้มกัน (Immune System) เป็นหนึ่งในกลไกการทำงานของร่างกายซึ่งมีหน้าที่ดูแลและป้องกันไม่ให้เกิดการติดเชื้อในร่างกายมนุษย์ไม่ว่าจะเป็นเชื้อไวรัส เชื้อแบคทีเรีย หรือเชื้อโรคอื่นๆ และยังมีหน้าที่ในการกำจัด ป้องกันการเติบโตของเซลล์ที่ผิดปกติเช่นเซลล์มะเร็งอีกด้วย

ระบบภูมิคุ้มกันประกอบขึ้นด้วยสารเคมีที่สร้างขึ้นภายในร่างกายได้แก่ เซลล์เม็ดเลือดขาว โดยเซลล์ชนิดนี้จะถูกสร้างขึ้นภายในไขกระดูก จากนั้นจะเคลื่อนที่เข้าสู่กระแสเลือดและเนื้อเยื่อต่าง ๆ เพื่อเฝ้าระวังการติดเชื้อ

NK Cell (Natural Killer Cell) คือเม็ดเลือดขาวชนิดหนึ่งที่มีอยู่ในร่างกาย พบได้เพียง15%ของจำนวนเม็ดเลือดขาวชนิดลิมโฟไซต์(Lymphocyte)ทั้งหมด แต่มีหน้าที่สำคัญในการทำลายเซลล์ที่ติดเชื้อไวรัสและเซลล์มะเร็ง โดยไม่ต้องผ่านกระบวนการกระตุ้นและการเรียนรู้ต่อเซลล์ที่ผิดปกตินั้น (Antigen Stimulation) ดังนั้นเม็ดเลือดขาว NK Cell จึงมีบทบาทสำคัญซึ่งเปรียบเสมือนด่านแรกของระบบภูมิคุ้มกัน (Innate Immune System) ในการค้นหาและทำลายเซลล์มะเร็งในระยะเริ่มต้นและควบคุมการติดเชื้อไวรัสต่าง ๆ

การศึกษาพบว่าประสิทธิภาพการทำงานของเม็ดเลือดขาว NK Cell จะลดลงเมื่ออายุเพิ่มมากขึ้นเรื่อยๆ ซึ่งสัมพันธ์กับอุบัติการณ์ของมะเร็งที่เพิ่มมากขึ้นตามอายุ แต่นอกจากอายุแล้วยังมีปัจจัยที่ทำให้ความสามารถของ NK Cell อ่อนแอลง เช่น

• พักผ่อนไม่เพียงพอ8 นอนหลับไม่ครบ 8 ชั่วโมงต่อวัน
• ไม่ออกกำลังกาย เนื่องจากการออกกำลังกายเป็นวิธีที่ช่วยกระตุ้นการทำงานของระบบภูมิคุ้มกันให้ทำงานได้ดีขึ้น
• รับประทานอาหารที่ไม่ดีต่อสุขภาพ เช่นการรับประทานน้ำตาลหรือไขมันสูง และรับประทานผักผลไม้ไม่เพียงพอ จะส่งผลเสียต่อการทำงานของระบบภูมิคุ้มกันในร่างกาย เนื่องจากร่างกายไม่มีแร่ธาตุและวิตามินที่ช่วยเสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกันให้แข็งแรงมากพอ
• เครียดสะสม  เพราะเมื่อในร่างกายมีความเครียดสูงขึ้น ฮอร์โมนความเครียดจะไปกดภูมิคุ้มกันให้อ่อนแอลงจนร่างกายเสี่ยงต่อการติดเชื้อได้ง่ายขึ้น

ระบบภูมิคุ้มกันถือเป็นปราการด่านสำคัญของสุขภาพ ดังนั้น เพื่อสุขภาพที่ดีจึงควรใส่ใจในเรื่องระบบภูมิคุ้มกันให้มากขึ้น ซึ่งระบบภูมิคุ้มกันที่ดีสามารถเริ่มจากการใช้ชีวิตของเราเอง การรับประทานอาหารที่หลากหลายครบหมู่ เสริมด้วยอาหาร เช่น บลูเบอร์รี, เห็ดไมตาเกะ, เห็ดหลินจือ, กระเทียม หรือผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร อาทิ Cordyceps (ถั่งเช่า), MGN-3 (สารสกัดจากรำข้าว Biobran), Resveratrol, Reishi Extract (สารสกัดจากเห็ดหลินจือ), AHCC (สารสกัดจากเส้นใยของเห็ดหลายชนิด), Quercetin (สารกลุ่มฟลาโวนอยด์ของโพลีฟีนอลพบได้ในผลไม้ผักใบและธัญพืชหลายชนิด) และโพรไบโอติกส์    ก็สามารถช่วยเพิ่ม NK cell activity ได้เช่นกัน

นอกจากนี้ควรออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอพักผ่อนให้เพียงพอ นอนให้ครบ 8 ชั่วโมง ปล่อยวางความเครียดและคอยหมั่นสังเกตร่างกายตัวเอง ถ้ามีอาการผิดปกติ เช่น มีการติดเชื้อบ่อยขึ้น ควรรีบไปพบแพทย์เพื่อตรวจให้ละเอียด หากปล่อยปละละเลยอาจเป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดอาการเจ็บป่วยร้ายแรงภายหลังได้

ปัจจุบันทางการแพทย์สามารถตรวจ NK Cell Count และ NK Activity ได้ เพื่อประเมินความสามารถในการทำลายเชื้อไวรัสและเซลล์มะเร็งของแต่ละบุคคลได้จากการเจาะเลือด ดังนั้นผู้ที่ควรได้รับประโยชน์จากการตรวจคือสำหรับผู้ที่ตรวจแล้วพบว่า มีระดับภูมิคุ้มกันต่ำกว่าปกติ ซึ่งนั้นหมายถึง กลุ่มคนที่มีโอกาสติดเชื้อไวรัสได้บ่อยขึ้น หายยากขึ้นร่วมทั้งมีความเสี่ยงของการเกิดโรคมะเร็งเพิ่มขึ้นด้วย เราจึงแนะนำการตรวจ NKcell ในคนที่มีความเสี่ยงต่าง ๆ เช่น

• คนที่มีการติดเชื้อบ่อยครั้ง เช่น เริม, งูสวัด, โรคตับอักเสบ, เป็นหวัดบ่อย, เป็นไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ เอ หรือ บี, ไข้หวัดนก เป็นต้น
• บุคคลในครอบครัวมีประวัติการเป็นโรคมะเร็ง
• มีสภาวะอ่อนล้าเรื้อรัง
• มีประวัติการสูบบุหรี่อย่างหนัก
• คนที่ต้องสัมผัสกับฮอร์โมนหรือมลพิษจากสิ่งแวดล้อมเป็นระยะเวลานาน
• คนที่มีสุขภาพดี ที่ต้องการตรวจติดตามการทำงานของภูมิคุ้มกันที่มีกันที่มีมาแต่กำเนิด ซึ่งเป็นภูมิแบบไม่จำเพาะเจาะจงของตนเอง Nondpecific Defense Mechanism)

ด้วยความปรารถนาดี จาก BDMS Wellness Clinic

โทร: 028269999

LINE: @bdmswellnessclinic

แหล่งที่มา

• Cheent K, Khakoo SI. Natural killer cells: integrating diversity with function. Immunology. 2009 Apr;126(4):449-57.
• Janeway Jr CA, Medzhitov R. Innate immune recognition. Annual review of immunology. 2002 Apr;20(1):197-216.
• Pawelec G. Immunosenescence: impact in the young as well as the old? Mech Ageing Dev 1999;108:1–7.
• Hirokawa K. Immunity and aging. In: Pathy MSJ, ed. Principles and practice of geriatric medicine. 3d ed. New York: John Wiley and Sons, 1998:35–47.
• Ogata K, Yokose N, Tamura H, et al. Natural killer cells in the late decades of human life. Clin Immunol Immunopathol 1997;84:269–75.
• Castle SC. Clinical Relevance of Age-Related Immune Dysfunction. CID 2000;31:578–85.
• Camous X, Pera A, Solana R, Larbi A. NK Cells in Healthy Aging and Age-Associated Diseases. Journal of Biomedicine and Biotechnology [Internet]. 2012;2012:1–8. 
• Fondell E, Axelsson J, Franck K, Ploner A, Lekander M, Bälter K, et al. Short natural sleep is associated with higher T cell and lower NK cell activities. Brain, Behavior, and Immunity [Internet]. 2011 Oct;25(7):1367–75.
• Pedersen BK, Ullum H. NK cell response to physical activity: possible mechanisms of action. Med Sci Sports Exerc. 1994 Feb;26(2):140-6.
• Maggini S, Pierre A, Calder P. Immune Function and Micronutrient Requirements Change over the Life Course. Nutrients. 2018 Oct;10(10):1531.
• Pike JL, Smith TL, Hauger RL, et al. Chronic Life Stress Alters Sympathetic, Neuroendocrine, and Immune Responsivity to an Acute Psychological Stressor in Humans. Psychosomatic Medicine. 1997. 59:447-457.
• Cancer Prevention Overview. National Cancer Institute [Internet]. Available : https://www.cancer.gov/about-cancer/causes-prevention/hp-prevention-overview-pdq#_128_toc
• Parkin DM: The global health burden of infection-associated cancers in the year 2002. Int J Cancer 118 (12): 3030-44, 2006.
• Nelson DE, Kirkendall RS, Lawton RL, et al.: Surveillance for smoking-attributable mortality and years of potential life lost, by stateUnited States, 1990. Mor Mortal Wkly Rep CDC Surveill Summ 43 (1): 1-8, 1994.
• McAnulty LS, Nieman DC, Dumke CL, Shooter LA, Henson DA, Utter AC, et al. Effect of blueberry ingestion on natural killer cell counts, oxidative stress, and inflammation prior to and after 2.5 h of running. Applied Physiology, Nutrition, and Metabolism. 2011;36(6):976-84.
• Ishikawa H, Saeki T, Otani T, Suzuki T, Shimozuma K, Nishino H, et al. Aged Garlic Extract Prevents a Decline of NK Cell Number and Activity in Patients with Advanced Cancer. The Journal of Nutrition. 2006;136(3):816S-20S.
• Aziz N, Bonavida B. Activation of Natural Killer Cells by Probiotics. Forum on immunopathological diseases and therapeutics. 2016;7(1-2):41-55.