International Day of Older Persons 2025 “ดูแลด้วยหัวใจ สร้างพื้นที่ปลอดภัยให้ผู้สูงอายุ”
พฤติกรรมที่ไม่เหมาะสมต่อผู้สูงอายุ (Elder Abuse) รวมไปถึงการเพิกเฉยต่อสิ่งที่ควรกระทำ อาจเกิดขึ้นเพียงครั้งเดียวหรือเกิดซ้ำหลายครั้ง ที่ส่งผลให้เกิดความเจ็บปวดหรือความเสียหายต่อผู้สูงอายุ
พฤติกรรมที่ไม่เหมาะสมสามารถเกิดขึ้นได้ทุกที่ ไม่ว่าจะเป็นในบ้านของผู้สูงอายุ บ้านของสมาชิกในครอบครัว สถานดูแลผู้สูงอายุ หรือสถานพยาบาลต่าง ๆ ผู้กระทำอาจเป็นสมาชิกในครอบครัว ผู้ดูแล หรือแม้แต่เพื่อนของผู้สูงอายุเองก็ได้ โดยรูปแบบของพฤติกรรมนั้นจะครอบคลุม 6 ด้าน ได้แก่
- ทางร่างกาย (Physical abuse)
- ทางจิตใจหรืออารมณ์ (Emotional abuse)
- ทางเพศ (Sexual abuse)
- การละเลย (Neglect)
- การทอดทิ้ง (Abandonment)
- ทางทรัพย์สิน (Financial abuse)
ตัวอย่างการศึกษาในปี 2017 ได้ประมาณการว่า ในแต่ละปีจะมีผู้ที่อายุ 60 ปีขึ้นไปราว 1 ใน 6 คน หรือคิดเป็น 15.7% เคยได้รับการปฏิบัติที่ไม่เหมาะสมในรูปแบบใดรูปแบบหนึ่งจากในชุมชน สอดคล้องกับงานวิจัยหนึ่งที่รวบรวม 94 การศึกษาจาก 35 ประเทศทั่วโลก พบว่า สัดส่วนผู้สูงอายุที่ถูกปฏิบัติอย่างไม่เหมาะสมนั้นอยู่ที่ประมาณ 27.6% โดยมาจากการทำร้ายทางจิตใจมากที่สุด
ปกป้องวัยเก๋า: รู้ทัน ป้องกันภัย
- สร้างความสัมพันธ์ที่ไว้วางใจได้ - พูดคุยอย่างเปิดใจและสม่ำเสมอกับผู้สูงอายุ พร้อมส่งเสริมให้มีปฏิสัมพันธ์กับคนรอบข้าง เช่น สมาชิกในครอบครัว เพื่อน หรือชุมชน เพื่อลดความโดดเดี่ยวและสร้างความอบอุ่นใจ
- จัดการความเครียดของผู้ดูแล - ผู้ดูแลควรได้รับการพักผ่อนอย่างเพียงพอ เพื่อฟื้นฟูพลังงานและป้องกันภาวะหมดไฟ นอกจากนี้ควรเปิดโอกาสให้ปรึกษาคนในครอบครัว หรือผู้เชี่ยวชาญ เมื่อเกิดความเครียดหรืออารมณ์ด้านลบ
- หมั่นสังเกตและเยี่ยมเยียน- หากไม่ได้อาศัยอยู่กับผู้สูงอายุ ควรหาเวลาไปเยี่ยมเป็นประจำในช่วงเวลาที่ต่างกัน เพื่อสังเกตร่างกาย อารมณ์ และพฤติกรรม พร้อมทั้งสอบถามสารทุกข์สุขดิบ เพื่อให้ผู้สูงอายุรู้สึกปลอดภัยและกล้าที่จะแสดงความกังวลหรือความไม่สบายใจออกมา
- ปกป้องทรัพย์สินทางการเงินของผู้สูงอายุ - ควรมีมาตรการป้องกัน เช่น การแต่งตั้งผู้ดูแลทางการเงินที่ไว้วางใจได้ การตรวจสอบรายการเดินบัญชีอย่างสม่ำเสมอ และการจำกัดการเข้าถึงข้อมูลทางการเงิน เป็นต้น
พฤติกรรมที่ไม่เหมาะสมต่อผู้สูงอายุส่งกระทบต่อสุขภาพกาย ใจ และคุณภาพชีวิต อีกทั้งยังละเมิดสิทธิมนุษยชนขั้นพื้นฐานมากกว่าที่หลายคนคาดคิด เมื่อจำนวนผู้สูงอายุเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว การตระหนักรู้และเข้าใจรูปแบบพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสม รวมถึงแนวทางการปกป้องผู้สูงอายุจึงเป็นหัวใจสำคัญในการลดความเสี่ยงได้อย่างมีประสิทธิภาพ หากพบหรือสงสัยการกระทำที่ไม่เหมาะสม สามารถแจ้งได้ที่สายด่วน 1300 ศูนย์ช่วยเหลือสังคม กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ เพื่อรับคำปรึกษาและความช่วยเหลือได้เช่นกัน
เนื่องในวันที่ 1 ตุลาคมของทุกปี ซึ่งเป็นวันผู้สูงอายุสากล (International Day of Older Persons) ขอเชิญชวนทุกคนร่วมตระหนักและส่งเสริมสิทธิของผู้สูงอายุ พร้อมสนับสนุนให้ทุกภาคส่วนร่วมสร้างสภาพแวดล้อมที่ปลอดภัย เพื่อให้ผู้สูงอายุได้มีชีวิตที่มีศักดิ์ศรี ปลอดภัย และได้รับความเคารพอย่างเหมาะสม
รายการอ้างอิง
- World Health Organization. Abuse of older people [Internet]. 2024 Jun 15 [cited 2025 Aug 1]. Available from: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/abuse-of-older-people
- Yon Y, Mikton CR, Gassoumis ZD, Wilber KH. Elder abuse prevalence in community settings: a systematic review and meta-analysis. The Lancet Global Health. 2017;5(2):e147-e56.
- Kitaw TA, Baylie A, Tekle BA, Tilahun BD, Getie A, Abate BB, et al. Elder abuse without borders: a systematic review and meta-analysis. BMC Public Health. 2025;25(1):2268.
- Tackling abuse of older people: five priorities for the United Nations Decade of Healthy Ageing (2021–2030). Geneva: World Health Organization; 2022. Licence: CC BY-NC-SA 3.0 IGO.
- Kyle Bachus. Elder Abuse: Risk Factors and Prevention in Caregivers [Internet]. Denver, CO: Bachus & Schanker; 2025 Apr 24 [cited 2025 Aug 1]. Available from: https://www.coloradolaw.net/blog/caregiver-risks/
